استاد راهنما: دکتر یحیی اسلامی و دکتر علیرضا اژدری
خلاصه پایان نامه: استرس و فشارهای متعدد زندگی معاصر درکنار فضاهای زیستی محدود موجب شده تا آرامش و آسایش گذشته کمتر در محیط زندگی نمود پیدا کند. زمانی که از آرامش و آسایش در فضای داخلی سخن می گوییم، علاوه بر معماری، عوامل دیگری نیز مستقیم یا غیرمستقیم بر افزایش آن دخیل هستند. در این پژوهش تلاش شده عوامل تأثیرگذاری همچون نیروهای موجود در طبیعت، نیروهای زیست محیطی و انرژی در کائنات را در محیط داخلی در کنار انواع رویکردهای آکادمیک طراحی به همراه بررسی مبانی نظری مرتبط با طراحی داخلی مورد بررسی قرار دهیم. هدف اصلی در این رساله رسیدن به مبانی نظری طراحی در جهت ایجاد فضای آرامش بخش تری برای کاربران با درنظر گرفتن افزایش انعکاس نیروهای محیطی است که بر کیفیت زندگی در حریم منزل و بالابردن راندمان روحی و فیزیکی افراد تأثیر گذاشته و آن را پالایش می نماید. در واقع هدف این پژوهش آن چیزی است که مسکن را به خانه تبدیل می کند، جایی که فرای زندگی پرتنش بیرون، امنیت و آرامش درخود دارد. فرض ما بر این است که چنین فضاهایی، عوامل منعکس کننده ای دارند که نه تنها ایجاد آرامش و آسایش در کاربران می کنند، بلکه انعکاس دهنده ارزشها و سنت های فرهنگی نیز هستند. چالش این پایان نامه علمی و منطقی کردن آن چیزی است که معمولاً جنبه آزمایش پذیر به خود نگرفته است ولی می توان آن را به طریقی حس یا لمس کرد. به نوعی خلاقیتی را که فراسوی بُعد مادی طراحی می باشد ایجاد کرد که باعث شود علاوه بر آرامش، جنبه های مثبت خلقیات انسانی نیز در آن محیط نیز گسترش یابد. روش پژوهش به صورت کتابخانه ای منابع فارسی و لاتین فلسفه معماری ایران و هند، مطالعه و بررسی کتب و پژوهشهایی در زمینه چگونگی تأثیرات نیروها و عناصر گوناگون بر محیط زیست انسان بوده که یافته ها و برداشت های آن در بخش طراحی اعمال شده است. بخش عملی پژوهش در طراحی داخلی ساختمانی واقع در روستای ولایت رود بخش آسارای کرج اعمال می شود. نهایتاً انتظار می رود در جمع بندی رساله، تصویر بهینه ای از نیروهای موثر در شکل گیری یک فضای آرام برای زندگی ارائه و با توجه به تأثیر نیروها، دستورالعمل هایی را برای طراحی تعریف کرد.
C:\newdesign/thesis/21-mohammadrezamans.pdfنام و نام خانوادگی:
محمّدرضا منصوری
تاریخ دفاع:
1390/0/0
مقطع:
کارشناسی ارشد
خلاصه پایان نامه: بخش نظری ـ ارتقاء سلامت از طریق طراحی
حفظ سلامتی و تندرستی از مهم ترین مواردی است که همواره در شاخه های مختلف علوم مورد توجه می باشد. ورزش، انتخاب خوراک مناسب، مشاوره با افراد متخصص مثال هایی از حفظ یا ارتقاء سطح سلامت فردی است. در این پایان نامه موضوع سلامت، محور اصلی و کیفیت زندگی و عوامل آن، موضوع زیر مجموعه است. همچنین رفتارهای روزمره مؤثر بر سلامت فیزیکی از دیدگاه علوم پزشکی، مطالعات سبک زندگی (life-style studies)، طراحی رفتار (behaviour design) و ارتباط آن ها با طراحی (design) مورد توجه قرار گرفت.
در بخش نظری این پایان نامه، تفکری با نام «ارتقاء سلامت از طریق طراحی» مطرح شد که در آن طراحی در شاخه های «طراحی محیط و خدمات درمانی»، «محصولات و خدمات پزشکی و حفاظتی»، «طراحی ارگونومیک محیط، محصولات و خدمات متناسب با فاکتورهای انسانی»، «طراحی به منظور بهبود رفتارهای اجتماعی»، «طراحی برای افراد مسن و دارای میزان توانایی های متفاوت (تعریف جدیدی به جای واژه ناتوان یا معلول)»، و «طراحی محیط، محصولات و خدمات در ارتباط با سلامت هر روزه افراد» مورد توجه قرار می گیرد.
پس از مطالعات انجام شده، یک تقسیم بندی شامل عوامل فیزیکی و روانی با پنج زیر مجموعه ارائه شد. همچنین پس از انجام پژوهش های موردی (case study) محصولات و خدمات با گرایش طراحی سلامت محور (health-oriented design) پنج گروه شامل افراد مسن، سلامت اجتماعی، پزشکی، حفاظتی، و معلولیت شناسایی و یک گروه با نام سلامت روزانه (daily health) افزوده شد. بر اساس تقسیم یندی ارائه شده، سه عامل گرما و سرما، خوراک، و خواب و بیداری انتخاب و نمونه های موجود بررسی گردید. از میان سه عامل، عامل خواب و بیداری مورد مطالعه جزیی تر قرار گرفت و یک محصول بر اساس یافته ها طراحی شد.
بخش عملی ـ طراحی سیستم روشنایی (چراغ و نورپردازی) به منظور بهبود کیفیت خواب و شادابی در بیداری
یکی از عوامل مؤثر در سطح هوشیاری، کیفیت خواب و به تبع آن بیداری است. به منظور خواب بهتر، تنظیم زمان خواب، شرایط محیطی خواب و چگونگی مدت زمان خواب حائز اهمیت است. کیفیت خواب افراد به دلایل مختلف دچار اختلال می گردد. از فاکتورهای اصلی اثرگذار بر خواب و بیداری یا در واقع دستگاه زیستی بدن انسان (سیرکادین)، نور محیطی است. در واقع آنچه چشمان ما می بیند (visual effects) در مقایسه با اثری که بدن تحت تأثیر نور محیط می گیرد(biological effects)، متفاوت است. بنابر این یافته، نور علاوه بر کارکرد روشنایی، دارای کارکردهای درمانی نیز می باشد. تولید نور هشیارکننده و ایجاد شرایط نوری آرامش بخش در هنگام استراحت، یکی از راهکارهای طراحی جهت کاهش یا رفع اختلال در سیستم سیرکادین می باشد.
طراحی محصول سلامت محور ـ با بهره گیری از این یافته علمی، نورپردازی اتاق خواب مسکونی با هدف ارائه طرحی سلامت محور انتخاب شد. چراغ و نورپردازی طراحی شده، دارای قابلیت کنترل شده کاهشی و افزایشی انتشار نور در دو طیف رنگی آبی به صورت نور مکمل روشنایی محیطی، طیف نارنجی، و ترکیبی از این دو می باشد که با انجام تنظیمات ساعت خواب و بیداری، محیط را نورپردازی می کند. در طراحی شکل ظاهری (form) و عملکرد، داده های جمع آوری شده از نتایج حاصل از انتشار پرسشنامه آنلاین (66 پاسخ) در میان استفاده گننده گان، و مصاحبه از فروشندگان محصولات روشنایی، فرم دایره متناسب با شکل ذهنی خورشید و ماه به عنوان منابع طبیعی انتشاردهنده نور، بافت ترنسلوسنت الهام گرفته شده از گلبرگ گل در انتخاب مواد سازنده لایه های منتشر کننده نور به طور غیر مستقیم و همچنین همخوانی ویژگی های دکوراتیوِ محصول با محیط پیرامونی مورد توجه قرار گرفت.